Doğrusu Güneş Enerji Sektörüne kamu yatırımları ile birlikte girmiş biri olarak hep aklıma gelir İç Anadolu bölgemizde yer alan bir belediyemizin Belediye Başkanı’nın sözleri: “Elektrik faturalarımızı, çalışanlarımızın maaşlarını ödeyemezken şimdi güneşten elektrik üreterek hem faturalarımızı hem de çalışan maaşlarımızı ödüyoruz”.
Güneş Enerji Santrali yatırımları kamu kaynaklarını en doğru şekilde değerlendirdiğimiz yatırım çeşitlerindendir, işte bu cümle de tam olarak bu durumu kanıtlamaktadır. Özellikle belediyelerimize baktığımız zaman gelir kaynakları sınırlıyken gider kalemlerinin en büyük boyutta olanı da tabii ki elektrik faturaları, ve ne yazık ki geri dönüşümü olmayan havaya atılan bir kaynak… Elektrik faturasını düşürmek bile başlı başına bir gelir kaynağı iken bir de üstüne ilgili mevzuatlar gereğince şebekeye bağlı sistemler ile satış yapıp ek gelir sağlamak geliri ikiye katlamak anlamına geliyor. Aynı zamanda bu koşulla sağlanan her bir kazanç başka yatırımlar için kaynak sağlamak anlamına da gelmekte. İşte bu minvalde, daha işin başında olsa da kamu güneş enerji santrali yatırımlarını çok sevdi…
“Güneş her gün yenidir.”-Heraklietos
2018 yılında Ekim sonu itibariyle toplam 41,28 MWe kurulu güç kapasitesinde 58 adet ihale gerçekleştirildi. Diğer hususta; 41,28 MW’lık projelerin sadece 5,048 MWe (%12) Çatı GES kapsamında olup, belediye ağırlıklı yatırımlar olduğunu kabul edersek belediyelere ait semt pazarı, tesis gibi çatıların çoğunlukla atıl olduğu ve bu potansiyelin değerlendirilemediği çıkarımını yapmak, münkün. Kamu yatırımlarında 5 MW’a kadar kapasite verilmesi durumuyla birlikte 30/04/2018 tarih ve 2018/11837 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kamu yatırımlarında %12 olan çatı ges projelerinin oranı ciddi şekilde artacaktır, bu da çatı ges pazarında kamuyu önemli bir noktaya koyacaktır.
Kamu GES Yatırımlarını Sevdi ama Problemler Var;
% 57’si sonuçlanırken 25 ihale ise iptal edildi. İptal edilen ihalelerin; başta 10’ar kez ile ihaleye teklif veren olmaması ve yaklaşık maliyetinin üzerinde olması gibi çeşitli sebepleri bulunmaktadır;
Ayrıca 2017 yılında iptal olmuş 7 GES ihalesinden 5’i 2018 yılında hayata geçirilmiştir. 2017 yılından kalan 2018 yılında da iptal edilen ihale sayısı oldukça fazla, bunun yanında ciddi sayıda da çağrı mektubu alınmış ama ihale sürecine girmemiş projelerde bulunmakta.
Bildiğimiz üzere LÜY kapsamında Güneş Enerji Santrali geliştirme sürecini 3 adımda tanımlamamız mümkün; 1. AŞAMA: EDAŞ’a Başvuru Yapılması ve Çağrı Mektubunun Alınması, 2. AŞAMA: TEDAŞ Proje onaylaması ve EDAŞ’la Bağlantı Anlaşmasının Yapılması, 3. AŞAMA: TEDAŞ’ın Geçici Kabulu yapılması ve EDAŞ’la Sistem Kullanım Anlaşmasının Yapılması.
Gerekli süreç tamamlandıktan sonra Bağlantı anlaşması için çağrı mektubu teslim alan gerçek veya tüzel kişilere, Bağlantı antlaşmasına çağrı mektubunun tebliğ tarihinden itibaren proje onayı ve diğer işlemlerin tamamlanması için 180 gün (yüz seksen) süre verilir. Alınan çağrı mektubunda belirtilen şartlara göre proje çizdirmek ve çizilen projeyi TEDAŞ’a müracaat ederek onaylatmak içinse 90 günlük bir süre bulunmaktadır. Projemiz onaylandıktan sonra ise ihale hazırlığı yapılır, ihaleye çıkılır, ihale sonuçlanır yükleniciyle sözleşme yapılır ve yer teslimi yapılır, sonrasında ihale kapsamında iş yapım süresinde kurulum tamamlanır ve güneş enerji santralinin geçici kabulü gerçekleştirilir. Aslında bu süreç değişkenlik arz etse de Bağlantı Anlaşması’ndan tamamlanana kadar geçecek süreyi yaklaşık olarak 11 ay kadar varsayabiliriz.
Bu ihalelere de baktığımızda Bağlantı Anlaşmaları genellikle 2016 yılı son çeyreğinde ya da 2017 yılı başlarında yapılmıştır. Tam da bu noktada kamuda iptal olan ihaleleri büyük tehlikeler bekliyor… Projenin hayata geçirilme süresi Bağlantı Anlaşması’na müteakip iki yıldır, iki yıl içerisinde gerçekleştirelemeyen projeler sürecin en başına dönecektir! Sürecin başa dönmesiyle beraber olağan yaşanacak sorunlara ek olarak Bakanlar Kurulu’nca 30/04/2018 tarihinde kararlaştırılan “yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bağlantı anlaşması çağrı mektubu almaya hak kazanan ve 31/12/2020 tarihine işletmeye girecek olan YEK Destekleme Mekanizmasına tabi üretim tesisleri” kapsamına girecek olup alım fiyatları 10cent’lerden dağıtım bedeli dahil 5cent civarlarına düşecektir. Bu projelerin ivedilikle hayata geçirilmesi elzem durumdadır…
Bir çağrı da ihaleye çıkan idarelerimize; 2018 yılında ihaleye çıkılan 58 projenin teknik personel listesinde ne yazık ki sadece 1 tanesinde Enerji Sistemleri Mühendisine yer verilmiştir.Bu alanda eğitim alan ve kalifiye olan Enerji Sistemleri Mühendislerine yer vererek istihdam noktasında destek olabilirsiniz…
Hadi gelin kamuya kaynak oluşturalım, kamu kaynaklarını daha doğru kullanalım ve güneş enerji santrali yatırımlarına hız verelim!
29 Ekim 2018
Not: Bir sonraki yazı “Kamu GES Yatırımlarına Bakış: Süreç Problemleri” olacaktır.
*”Bu yazı Enerjiportali.com enerji haber portalının için özel hazırlanmış ve yayınlanmıştır. Yayınlanan haber ve yazıların tüm hakları Enerjiportalı.com’a ve tarafıma aittir. Tekrar yayınlanması halinde kaynak gösterilerek bu sayfaya aktif bağlantı sağlanması zorunludur.”
Yazımı okumak için enerjiportali.com/kamu-ges-yatirimlarini-sevdi-vural-cantug-akkas/ Emeği geçen Enerjiportali.com ekibine çok teşekkür ederim.
Vural Cantuğ Akkaş 